گزیده ای از اخبار
گزیده ای از اخبار
گزیده ای از اخبار
گزیده ای از اخبار
گزیده ای از اخبار
زیربخش ها
گزیده ای از اخبار
گزیده ای از اخبار
بحران کم‌آبی در کابل جدی است / در آیندهٔ نه‌چندان دور کابل آبی نخواهد داشت
سالانه ۶۰ میلیون مترمکعب آب در ذخایر آب‌های زیرزمینی کابل ذخیره می‌شود؛ اما میزان استفاده از آب‌های زیرزمینی ۹۰ میلیون مترمکعب در سال است و این میزان استفاده از آب، یکی از دلایلی جدی کمبود آب در کابل است.
تاریخ انتشار : شنبه ۹ قوس ۱۳۹۸ ساعت ۱۱:۴۳
وزارت انرژی و آب از تلاش‌ها برای بستن چاه‌هایی خبر می‌دهد که به‌صورت غیرقانونی حفره شده و مشکلاتی را برای مردم ایجاد کرده‌است. احمد سیر نیکزاد، سخن‌گوی وزارت انرژی و آب می‌گوید «ما شرکت‌های که آب معدنی تولید کرده و به مردم می‌فروشند جوازشان را به حال تعلیق درآوردیم و این تعلیق تا زمانی است که ما اگر به نتیجه برسیم که شرکتی تخلف کرده، برای همیشه مسدود می‌شود.» آقای نیکزاد تأکید می‌کند شرکت‌های که فعالیت‌های‌شان بر منابع آب‌های زیرزمینی استراتژیک تأثیر منفی داشته باشد، توسط وزارت انرژی و آب بسته خواهد شد.
این در حالی است که هنوز قانون آب وجود ندارد و این قانون تازه به مجلس فرستاده شده‌است. سخن‌گوی وزارت انرژی و آب می‌گوید «قانون آب بنابر ملاحظات و مشکلاتی که داشت دوباره به مجلس نمایندگان فرستاده شده و در آن طرزالعملی خاصی را برای شرکت‌های که آب بیش‌تر مصرف می‌کند، در نظر گرفته‌ایم.»
زندگی سخت مردم
کمبود آب در کابل روزبه‌روز جدی‌تر می‌شود. در بسیاری از نقاط پایتخت دسترسی به سیستم شبکه آب وجود ندارد و ساکنان آن ناگزیرند با کندن چاه‌های عمیق، آب مورد نیازشان را تأمین کنند؛ چاه‌هایی که روزبه‌روز باید عمیق‌تر شود. دست‌کم در یک ماه اخیر تعدادی از حمام‌ها در کابل به‌دلیل خشکیدن چاه‌های آب‌شان تعطیل شده یا در حال تعطیل‌شدن است و خانواده‌های زیادی هم مشکل دسترسی به آب آشامیدنی دارد.
حمام الماس غرب از ۳۵ اتاق، نصف آن را به‌دلیل نبود آب بسته‌است و چاه ۶۰ متری آن حتی قادر نیست آب ۱۵ اتاق را تأمین کند. عبدالله مالک این حمام می‌گوید، برای باز نگهداشتن حمامش مجبور است از جاهای دیگر آب بیاورد. حمامِ دیگر در کوچه حلبی‌سازی کوته‌سنگی به‌دلیل نبود آب در حالت نیمه‌تعطیل است. بندی شاه، یکی از مشتریان حمام که در وسط حمام‌کردنش آب قطع شده، می‌گوید: «وقتی داشتم حمام می‌کردم آب ناگهان قطع شد هرچه منتظر ماندم آب نیامد. چند لحظه بعد صاحب حمام آمد و گفت آب ما تمام شده و آب چاه بالا نمی‌آید. پول حمام را می‌دهید دل‌تان، نمی‌دهید من حرفی ندارم.»
براساس تحقیق وزارت انرژی و آب در کابل، نسبت به چند سال گذشته سطح آب ۲۰ متر پایین رفته‌است. در حال حاضر شرکت آبرسانی دولتی درکابل تنها قادر به تأمین آب آشامیدنی ۶۸ هزار منزل مسکونی در شهر کابل است. شهری که جمعیت آن بیش‌تر از ۵ میلیون برآورد می‌شود.
فضل‌الله در پل سوخته زندگی می‌کند. او می‌گوید، آب مصرفی خود را از بازار خریداری می‌کند: «ما یک خانوادهٔ چهارنفری هستیم. هر بشکه آبی که ۵۰ افغانی می‌خریم، فقط برای نوشیدن دو تا سه روز ما را بس می‌کند. آب چاه خیلی خِت است که تنها برای حمام و لباس‌شویی از آن استفاده می‌کنیم.»
یحیی عسکری، ساکن غرب کابل از کمبود آب و حفره چاه‌های عمیق، شکایت دارد و می‌گوید که در محله‌شان ۱۵۰ خانوار زندگی می‌کند. او می‌گوید تقریباً بیش‌تر خانواده‌ها چاه دارد. اما چاه‌خانه او که ۶۰ متر است، خشکیده و هیچ آبی ندارد: «چاه ما ۶۰ متر بود که خشک شد. من از دکان‌ام آبِ بشکه می‌برم و فقط برای خوردن از آن استفاده می‌کنیم. هر بشکه در یک روز تمام می‌شود.»
تعدادی از ساکنان در محلی در غرب کابل، دولت و شرکت‌های بزرگ را در کمبود آب در محله‌شان مقصر می‌داند و می‌گویند باید جلو کندن چاه‌های عمیق گرفته شود. برخی از ساکنان این منطقه مجبور شده خانه‌های‌شان را به‌دلیل مشکلات کمبود آب ترک کنند.
حسین عسکری، یکی از این خانواده‌ها می‌گوید که به‌دلیل مشکلات روزافزون دسترسی به آب با خانواده محله‌اش را ترک کرده‌است. یزدان نیز از مشکلات دسترسی به آب خسته شده و حتی کابل را ترک کرده‌است؛ وی می‌گوید فقط به علت همین مشکل به هرات کوچیده‌است: «کمبود آبی که در کابل وجود دارد و هر روز آب کم‌وکم‌تر می‌شود، در آیندهٔ نه‌چندان دور کابل از آب تخلیه خواهد شد و آن وقت رهبران و شرکت‌ها تنها در کابل بنشینند، چون آن‌ها منابع و پول دارند.»
مشکل در کجاست؟
گفته می‌شود ساکنین کابل بیش از ۹۰ درصد نیازهای خود را از طریق آب‌های زیرزمینی برآورده می‌کند و استفاده از آب‌های سطحی خیلی کم است. استفادهٔ بیش از حد از آب‌های زیرزمینی باعث شده‌است که سطح آب‌های زیرزمینی پایین برود و چاه‌ها کم‌آب و حتی خشک شود.
حنیف جاوید، مهندس میکانیک آب باور دارد که مشکل کم‌آبی در کابل ریشه در مدیریت نادرست، نبود سیستم لوله‌کشی آب شهری، حفرچاه‌های عمیق خودسر، مدیریت‌نشدن آب‌های سطحی و استفاده نادرست مردم دارد.
شاخص فالکن مارک که توسط آن بحران آب در جهان مشخص می‌شود، بحران آب را براساس مقدار منابع آب تجدیدپذیر هر کشور تعریف می‌کند. در این شاخص میزان سرانهٔ آب در هر سال را یک‌هزار و ۷۰۰ متر مکعب پیش‌بینی کرده‌است و اگر کشوری سرانهٔ آب تجدیدپذیرش کم‌تر از این باشد با مشکل کمبود و بحران آب مواجه است. آمارهای رسمی و تأییدشده، سرانهٔ آب تجدیدپذیر افغانستان را دو هزار و ۲۷۶ متر مکعب در سال می‌داند. از این‌رو، افغانستان از این چشم‌انداز با بحران کم‌آبی مواجه نیست؛ اما مشکل اصلی در مدیریت آن است.
همدستی؛ تنها راه حل مشکل کم‌آبی
برای حل مشکل روزافزون بی‌آبی در کابل تنها یک راه وجود دارد؛ همدستی مردم و نهادهای حکومتی. معیاری که وزارت انرژی و آب برای هر نفر در نظر گرفته‌است، ۲۰ – ۳۰ لیتر آب در ۲۴ ساعت است؛ درحالی‌که برآورد می‌شود مصرف مردم بیش‌تر از این است. اداره ملی حفاظت از محیط زیست می‌گوید، برای آگاهی درست مردم از آب برنامه‌های زیادی را روی دست گرفته‌است. لیلا سامانی، سخن‌گوی این نهاد می‌گوید: «ما در مورد کمیت و کیفیت آب و چگونگی مصرف آن برنامه‌های آگاهی‌دهی و ورکشاپ‌های برای معلمین مکاتب و متنفذین خصوصاً ملا امامان مساجد دایر کرده‌ایم. همچنان برای پیشه‌وران و تاجران دربارهٔ کمبود آب و مشکلات بعد از آن آگاهی‌های لازم داده شده‌است و به آن‌ها گوش‌زد کردیم که به شکل بی‌رویه از آب استفاده نکنند. بخش سوم برنامه‌ای ما یک پلان پنج‌ساله‌ای آگاهی‌دهی عامه برای شهروندان کابل است.»
وزارت انرژی و آب نیز می‌گوید، بحران کم‌آبی در کابل جدی است و این اداره تلاش دارد با آن مبارزه کند. احمد سیر نیکزاد، سخن‌گوی وزارت انرژی و آب از اعمار یک پایپ‌لاین به طول ۲۷ کیلومتر به‌منظور انتقال آب از دریای پنج‌شیر به کابل سخن می‌زند و می‌گوید که قرار است که از این پایپ‌لاین سالانه ۱۰۰ میلیون مترمکعب آب به کابل انتقال داده شود.
به گفتهٔ سخن‌گوی وزارت انرژی و آب، این وزارت برنامه‌هایی را جهت تصفیه، جذب و ترزیق آب در ساحاتِ دوغ‌آباد، بادام باغ و چهارراهی عبدالحق روی دست دارد تا از آن طریق زمینهٔ دسترسی مردم به آب‌های سطحی و هم‌چنین تقویت ذخایر آب‌های زیرزمینی را فراهم کند.
حنیف جاوید، کارشناس آب می‌گوید حالا که زمستان نزدیک است، جدا از اقدامات دولت مردم باید حداقل حفره‌های را در کنار چاه‌های‌شان ایجاد کند و جریان آب‌های باران را به داخل آن هدایت کند: «این کار در زمستان که باران و برف می‌آید می‌تواند تا حدی ذخایر آبِ چاه را احیا کند و برای تابستان مشکل کم‌تر شود.»
هادی خوش‌نویس / اطلاعات روز
