شماری از تحلیلگران سیاسی با اشاره به اختلافات زیاد میان دولت، طالبان و احزاب مختلف امید چندانی به موفقیت نشست صلح ترکیه برای افغانستان ندارند.
نشست سرنوشت ساز صلح ترکیه که قرار بود ۱۶ آوریل (۲۷ حمل/فروردین) به مدت ۱۰ روز برای تعیین سرنوشت صلح، تعیین نوع نظام، آینده دولت و تقسیم قدرت در افغانستان با نظارت سازمان ملل برگزار شود به علت مخالفت طالبان به تعویق افتادهاست.
احتمال موفقیت نشست ترکیه بسیار کم است
نصرالله استانکزی استاد علوم سیاسی دانشگاه کابل گفت که بحران ۴۰ ساله و چالشهای موجود در افغانستان با فرمان آمریکاییها قابل حل نیست و باید زمینههای اختلاف و بحران رفع شود و تنها با صدور یک فرمان قابل حل نیست. وی میافزاید به علت اختلافات زیاد دولت و طالبان، احتمال موفقیت نشست ترکیه بسیار کم است.
به گفته وی، گروه طالبان به ایجاد دولت مشارکتی تن نمیدهند، زیرا به نظر طالبان دولت مشارکتی به معنای لغو امارت اسلامی مورد نظر طالبان است.
این تحلیلگر سیاسی گفت درصورتی که دولت افغانستان با انتخابات زود هنگام موافقت کند به معنای نقض قانون اساسی که دولت سرسخت به دنبال حفظ آن است.
به گفته استانکزی، از طرف دیگر دولت افغانستان میگوید که توافقنامه نیازمند تأیید لویه جرگه است که در شرایط فعلی امکانپذیر نیست زیرا لویه جرگه نیازمند برگزاری انتخابات شوراهای ولسوالی و شوراهای ولایتی است.
وی اظهار داشت انتخابات شوراهای ولسوالی طی ۲۰ سال گذشته برگزار نشده و زمان قانونی شوراهای ولایتی نیز گذشتهاست.
این استاد دانشگاه کابل گفت که چالش دیگر پیش راه صلح در افغانستان، تضاد منافع کشورهای منطقه و جهان است که دستیابی به صلح دائمی در افغانستان را با مشکل مواجه کردهاست.
وی با اشاره با روابط هند و پاکستان، عربستان و قطر، چین، ایران، روسیه و آمریکا در این کشور تصریح میکند که با این همه تضادها امکان موفقیت صلح را کاهش میدهد.
استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه کابل با بیان اینکه تاکنون چندین بار دولت موقت در افغانستان تشکیل ولی توفیقی نداشته گفت که اگر صلح بدون دستیابی به اجماع منطقه ای، جهانی و بینالمللی ایجاد شود دوام چندانی نخواهد داشت.
وی تصریح کرد هرگونه برنامه پنهانی و پشت پرده افغانستان را وارد بحران دیگری میکند و صلحی برای کشور به ارمغان نمیآورد.
جناح جمهوریتخواه موفق نشدهاست یک موضع واحد اتخاذ کند
محمدعاصم عاصم آگاه مسائل سیاسی نیز بر این باور است که با توجه به توافقنامه دوحه بین آمریکا و طالبان و نزدیکی نشست ترکیه، جناح جمهوریت خواه موفق نشدهاند یک موضع واحد اتخاذ کنند و آنها با چنین وضعیتی نمیتوانند دربارهٔ صلح، ساختار سیاسی پسا صلح در ترکیه پیشرفت داشته باشند.
وی میافزاید: اگر میزبانان نشست ترکیه، صلح و توافق را به افغانها واگذار کنند که پیشرفت در آن مشکل به نظر میرسد اما اگر نسخه تهیه شده را بر آنها تحمیل کنند، بازهم این نسخه پاسخگو نخواهد بود.
طالبان حاضر به شرکت در دولت مشارکتی برای صلح نیست
داود عابدی یکی دیگر از کارشناسان مسائل سیاسی هم میگوید که طالبان حاضر به شرکت در دولت مشارکتی برای صلح نیست زیرا این طرح میتواند اساس اندیشه دینی طالبان را زیر سؤال ببرد.
وی میگوید که طالبان خواهان دولت بیطرف میباشد تا پس از روی کار آمدن آن دربارهٔ تشکیلات بعدی، نوع نظام و تقسیم قدرت به بحث و گفت وگو بپردازند اما آنها انتخابات تحت مدیریت دولت اشرف غنی و دولت مشارکتی را قبول نخواهند کرد.
این کارشناس مسائل سیاسی، باور دارد که ایجاد دولت مشارکتی و اشتراک طالبان در آن جایگاه امیر طالبان را نفی میکند و اندیشه آنها از اساس زیر سؤال خواهد رفت و به همین دلیل طالبان از شرکت در دولت موقت خودداری خواهند کرد.
وی نیز تأکید می کند با توجه به وضعیت موجود در کابل و قطر وی به پیشرفت و موفقیت نشست ترکیه خوشبین نیست.
عابدی در عین حال تصریح میکند که ترکیه در این نشست سنگ تمام گذاشته و هیئت ۹ نفری را که ۳ نفر از وزارت خارجه، سه نفر از ریاست جمهوری و ۳ نفر دیگر نیز از دستگاه اطلاعات ترکیه میباشد برای این نشست انتخاب کردهاست.
تلاشها برای برنامهریزی نشست ترکیه ادامه دارد
غلام فاروق مجروح عضو هیئت مذاکره کننده دولت که در قطر بسر میبرد هم گفتهاست که این روزها نشستهای طولانی در قطر با حضور هیئت ترکیه، سازمان ملل متحد، آمریکا، دولت قطر، طالبان و هیئت صلح افغانستان ادامه دارد و تلاشها برای برنامهریزی نشست ترکیه ادامه دارد.
وی تأیید کرد که مشکلات جدی در این روند وجود دارد اما ابراز امیدواری کرد تا زمان برگزاری نشست بتوانند طرح مشترکی را تهیه کنند.
در عین حال برخی از آگاهان و تحلیلگران میگوید با توجه به اختلاف شدید نظرات طالبان با دولت افغانستان، آمریکا نامه ای را برای به نتیجه رسیدن این مذاکرات تهیه و در اختیار دو طرف قرار دادهاست.
عضو هیئت مذاکره کننده دولت از این نامه اظهار بی اطلاعی کردهاست.