دسیسه‌های بی‌پایان دشمنان آزادی فلسطین

 اینک پس از گذشت ۱۴ سال از اختلافات سیاسی و انفکاک جغرافیایی، دو جنبش فتح و حماس تصمیم گرفته‌اند با اجرای انتخابات، گامی در راستای زدودن اختلافات و ایجاد وحدت میان کرانه باختری و نوار غزه بردارند. «محمود عباس» رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، طی فرمانی زمان برگزاری سه انتخابات عمومی در فلسطین را صادر کرد. قرار است انتخابات شورای قانون گذاری فلسطین ۲۲ ماه می، انتخابات ریاستی ۳۱ ژوئیه و انتخابات شورای ملی فلسطین ۳۱ اوت ۲۰۲۱ برگزار شود.

 فرمان تشکیلات خودگردان
فرمان محمود عباس پس از نشست با کمیته مرکزی انتخابات فلسطین صادر شده‌است. محمود عباس به حنا ناصر، رئیس کمیسیون مرکزی انتخابات و تمام نهادهای دولتی دستور داده‌است زمینه برگزاری انتخابات و راه‌اندازی کارزارهای انتخاباتی دموکراتیک و آزاد را در سراسر فلسطین از جمله در بیت‌المقدس آغاز کنند و گفت وگوهای ملی با تمرکز بر ساز وکارهای این روند آغاز شود.
آخرین انتخابات برای تعیین ریاست تشکیلات خودگردان فلسطین به سال ۲۰۰۵ برمی‌گردد. در آن زمان، محمود عباس جانشین یاسر عرفات در جنبش فتح به این مقام رسید. یک سال پس از آن، حماس در انتخابات پارلمانی پیروز شد، اما این نتایج روابط این دو گروه را به شدت تیره کرد تا جایی که از سال ۲۰۰۷ و با سیطره حماس بر نوار غزه، اختلاف‌ها شدیدتر شد و توافق‌ها و وساطت‌های انجام شده نتوانست به اختلاف‌ها پایان دهد. اینک پس از گذشت ۱۴ سال از اختلافات سیاسی و انفکاک جغرافیایی، دو جنبش فتح و حماس تصمیم گرفته‌اند با اجرای انتخابات گامی در راستای زدودن اختلافات و ایجاد وحدت میان کرانه باختری و نوار غزه بردارند.

  موضع حماس
«اسماعیل هنیه» رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس، از دریافت نامه مکتوب محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، مبنی بر تعهد وی به اجرای انتخابات و تحقق اصل مشارکت ملی فلسطینی خبر داده‌است.
جنبش حماس که پیش از این اعلام کرده بود که با برگزاری همزمان سه انتخابات پارلمان، مجلس ملی، و ریاست تشکیلات مخالف است، اعلام کرد در نامه ای به محمود عباس موافقت کرده که این سه انتخابات با فاصله حداکثر ۶ ماهه از یکدیگر برگزار شود. «جبریل رجوب»، دبیر کمیته مرکزی جنبش فتح، حامل این نامه بوده و گفته‌است عباس پس از خواندن نامه از آن استقبال کرده‌است. به نظر می‌رسد رهبران حماس به این جمع‌بندی رسیده‌اند که با همگرایی با فتح و تشکیلات خودگردان، هر چند به شکل صوری؛ بدون آن که حاکمیت خود را از دست بدهند، از بار هزینه‌های اداره نوار غزه بکاهند، به ویژه آن که با توجه به تراکم جمعیتی و محاصره این منطقه، پاسخگویی به وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم کار دشواری است. این در حالی است که حماس نسبت به پایگاه مردمی خود اطمینان دارد و اگر انتخابات در فضایی آزاد و عادلانه برگزار شود، امکان پیروزی حماس بالا است. البته محمود عباس هنوز اعلام نکرده که آیا در انتخابات، نامزد خواهد شد یا خیر؟ اما طبق برخی نظرسنجی‌ها، اسماعیل هنیه، رهبر جنبش حماس در صورت نامزدی در انتخابات، از محمود عباس پیشی خواهد گرفت.

  ابهامات و تردیدها
فرمان محمود عباس نشانی از جدی بودن تلاش‌ها برای مشروعیت بخشیدن مجدد به نهادهای فلسطینی با محوریت تشکیلات خودگردان است. اما همچنان موانع و عوامل بازدارنده متعددی فراروی انتخابات فلسطین قرار دارد که اجرای بموقع، آن را در هاله ای از ابهام قرار می‌دهد. این در حالی است که صدور فرمان برگزاری انتخابات به معنی اجرای انتخابات نیست و ممکن است عوامل متعددی همچون گسترش انتشار ویروس کرونا و ممانعت اسرائیل از اجرای انتخابات در بیت‌المقدس، مانع برگزاری انتخابات شود. از دیگر موانع و ابهامات، اقدام محمود عباس مبنی بر ایجاد تغییرات گسترده در نهادهای قضائی است که با مخالفت جنبش حماس مواجه شده و آن را تلاشی از سوی تشکیلات خودگردان فلسطین برای چیرگی بر نظام سیاسی و نقض انتخابات آزاد، عادلانه و شفاف و استقلال قضائی قلمداد کرده‌است.
جبهه مردمی آزادی فلسطین هم معتقد است تصمیمات اخیر محمود عباس، از ایجاد اصلاحات در نهادهای قضائی تا انتصاب معاونان سرویس‌های امنیتی، هر چند این اقدام در ظاهر پاسخی به برخی از خواسته‌ها برای افزایش میزان شفافیت و مبارزه با فساد است، اما در واقع، نشانگر تداوم رویکرد انحصارطلبی و اقتدارگرایی و بازتاب دهنده تناقض در گفتار و رفتار جنبش فتح و شخص محمود عباس است.
نگاه دیگر آن است که تصمیم کنونی محمود عباس به برگزاری انتخابات به دلیل فشارهای دولت «جو بایدن»، کشورهای اروپایی و اتکای رهبری فلسطین به روابط بین‌الملل است، اما برگزاری انتخابات بدون ایجاد اصلاحات اساسی در زمینه آزادی‌ها و حقوق، هیچ نتیجه ای در پی نداشته و تنها وسیله ای برای تثبیت الگوی جدیدی از اقتدارگرایی خواهد بود. مهلت دوماهه بین انتخابات مجلس قانون‌گذاری و ریاستی ظاهراً با هدف شناخت افکار عمومی فلسطین است که آیا برگزاری انتخابات ریاستی می‌تواند موقعیت و منافع طبقه سیاسی حاکم را تأمین کند یا نه؟ جناح‌های مختلف فلسطینی از جمله فتح و حماس تصمیم دارند به منظور اطمینان از فراهم شدن زمینه برگزاری انتخابات آزاد و شفاف، مذاکرات گسترده‌ای را در قاهره آغاز کنند. از جمله موضوعات مهم این مذاکرات عبارت است از: تشکیل حکومت مورد توافق تمام گروه‌ها، بازسای ساختار سازمان آزادی‌بخش فلسطین و توافق بر سر یک برنامه سیاسی واحد جهت تحقق حاکمیت و یکپارچگی فلسطین.
با این حال، عمر شحاده، رهبر جبهه مردمی آزادی فلسطین، در مورد آمادگی جنبش‌های فتح و حماس برای پذیرفتن نتایج انتخابات و تبادل صلح آمیز قدرت شک و تردید دارد. به گفته شحاده، فتح و حماس به دنبال معامله ای خواهند بود که فشارهای سیاسی در کرانه باختری را کاهش دهند و از دشواری‌های حکومت حماس در نوار غزه بکاهند، مشروط بر این که این معامله منافع آن‌ها را با خطر روبه رو نکند.
ناظران مسائل داخلی فلسطین بر این باورند که تا اصلاحات بنیادی در ساختار سازمان آزادی‌بخش فلسطین انجام نشود انتخابات، گرهی از مشکلات فلسطین نمی‌گشاید. ملت فلسطین باید به هدف اصلی خود، یعنی رهایی سرزمینشان از دست اشغالگران صهیونیست دست یابند. در هر حال مذاکرات قاهره می‌تواند تا حدی وضعیت آینده را روشن کند که آیا برگزاری انتخابات منجر به پایان یافتن اختلافات می‌شود یا این که شکاف کنونی میان گروه‌های فلسطینی را بیش از پیش افزایش خواهد داد؟ در همین حال، یکی از اعضای کمیته اجرایی سازمان آزادی‌بخش فلسطین خواستار انعقاد توافقنامه سیاسی شد که همه رهبران جناح‌های فلسطینی در جریان گفت وگوهای قاهره آن را امضا کنند و تعهد خود را در مورد پذیرش نتایج انتخابات، موافقت با تشکیل دولت وحدت ملی و برنامه‌های آن و تضمین آزادی‌ها توسط جنبش‌های فتح و حماس، اعلام کنند.

  تشکیلات خودگردان باید اصلاح شود
با توجه به مشکلات عدیده، ساختار سیاسی فلسطین با محوریت تشکیلات خودگردان، نیاز به تغییر و تحولات تازه دارد. برگزاری انتخابات که البته در برگزاری آن تردیدها و ابهاماتی وجود دارد، مقدمه ای برای این تغییرات محسوب می‌شود. با این حال، برخی معتقدند انتخابات، یک اقدام نمادین بوده و موجب تحول بنیادین در داخل فلسطین نمی‌شود.
تمایل فتح به انحصار و حفظ قدرت در کرانه و عدم تمایل حماس به از دست دادن سیطره بر نوار غزه، موجب تداوم اختلافات موجود سیاسی و جغرافیایی شده و حداقل دستاورد انتخابات، دستیابی به ساز وکاری برای عدم تنش میان دو طرف و نیز جلب حمایت‌های خارجی به ویژه در زمینه کمک‌های اقتصادی خواهد بود. این در حالی است که رژیم صهیونیستی به نوبه خود، مایل به تداوم واگرایی و عدم هر گونه تغییر و تحول در عرصه داخل فلسطین می‌باشد، به ویژه تغییراتی که موجب رشد گروه‌های مقاومت و تقویت مشروعیت مردمی آن‌ها در هر گونه انتخابات گردد.

 

جستجوی پيشرفته

خبرنامه

RSS

پیوندها

ارتباط با ما

دربارۀ ما

تلکس

نسخه موبايل