اولین دیدار وزرای خارجه عربستان و ترکیه پس از ترور قاشقچی

وزرای خارجه ترکیه و عربستان روز جمعه با یکدیگر دیدار و گفتگو کردند. این نخستین دیدار دو طرف پس از افشای قتل جمال قاشقچی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی به دست عربستان و تیره شدن روابط دو کشور است.
به گزارش الجزیره، روز جمعه مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه در حاشیه کنفرانس وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی در پایتخت نیجریه، با فیصل بن فرحان همتای سعودی خود دیدار کرد. شبکه الجزیره گزارش داد که در این دیدار چاووش اوغلو، از ریاض به خاطر میزبانی اجلاس جی ۲۰ که اخیراً به شکل مجازی در عربستان برگزار شد تشکر کرد.
چاووش اوغلو پس از این دیدار در توئیتی نوشت که «دیدار دوستانه» با همتای سعودی خود داشته‌است. داوود اوغلو همچنین بر اهمیت روابط آنکارا و ریاض تأکید کرد و تصویری از سلام و احوالپرسی آنها با یکدیگر را پیوست توئیت خود کرد. وی نوشت: «همکاری ترکیه و عربستان نه تنها به نفع کشورهای ما بلکه به نفع کل منطقه خواهد بود.»
تلاش رسمی برای اصلاح روابط دو کشور پس از تماس تلفنی رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه و ملک سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان پیش از آغاز نشست جی ۲۰ آغاز شد. روابط ترکیه و عربستان از سال ۲۰۱۸ و پس از افشای ترور قاشقچی به پایین‌ترین سطح خود رسیده و آنکارا و ریاض بر سر سیاست‌های مربوط به درگیری‌های لیبی و سوریه با یکدیگر اختلاف دارند.

پیروزی بایدن؛ چرخش سعودی‌ها به سمت ترکیه
دولت سعودی که اختلاف با آنکارا را به تحریم کالاهای ساخت این کشور با هدف ضربه ۲۰ میلیارد دلاری به اقتصاد ترکیه کشانده بود در چرخشی آشکار اکنون متمایل به بهبود روابط با دشمن پیشین خود شده‌است؛ سؤال اینست آیا پیروزی بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در نگاه جدید ریاض مؤثر بوده‌است؟
این دیدار یک هفته بعد از آن انجام می‌شود که به گفته خبرگزای‌ها در تماس تلفنی سلمان بن عبدالعزیز شاه عربستان با رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهوری ترکیه، همزمان با تشکیل سران گروه ۲۰ دو طرف بر لزوم بازماندن راه‌های گفت وگو میان دو کشور تأکید کردند. فیصل بن فرحان هم در جریان برگزاری نشست سران گروه ۲۰ که روزهای شنبه و یکشنبه گذشته به صورت مجازی به میزبان عربستان برگزار شد روابط دو کشور را «خوب و فوق‌العاده» ارزیابی کرد.
وزیر سعودی گریزی هم به روابط متشنج با قطر زد و گفت که عربستان به همراه امارات، مصر و بحرین به دنبال راهی برای پایان دادن به اختلافات با این کشور است.
اختلاف میان عربستان با قطر که به تحریم دوحه ازسوی ریاض و شرکای منطقه‌ای آن انجامید و در مقابل حمایت ترکیه از طرف قطری یکی از موارد اختلافی میان آنکارا و ریاض محسوب می‌شود که از خرداد سال ۹۶ تاکنون ادامه یافته‌است.
حرکت به سمت بهبود روابط که با میل عربستان به سمت ترکیه آغاز شد پس از یک دوره سه ساله از اختلافات آغاز می‌شود اختلافاتی که کلید آن بعد از سرنگونی محمد مرسی ازسوی عبدالفتاح السیسی در مصر زده شد و مرگ جمال قاشقچی روزنامه‌نگار مخالف بن سلمان در اسلامبول ترکیه به آن دامن زد.
تغییر رویکرد دو کشور درحالی صورت می‌گیرد که تا همین دو هفته پیش پویشی با حمایت مقامات دولتی در عربستان راه افتاده بود تا با تحریم کالاهای ساخت ترکیه ضربه ۲۰ میلیارد دلاری به این کشور آن هم در اوج بحران اقتصادی و کاهش شدید ارزش پول ملی این کشور وارد کنند.
اما اینک سه رویداد (تماس تلفنی سلمان با اردوغان، اظهارات مثبت وزیر خارجه سعودی و ملاقات وزیران خارجه دو کشور در نیجر) نشان می‌دهد که دو کشور تصمیم گرفته‌اند یخ روابط را بشکنند و در قبال مسائل منطقه‌ای موضعی واحد داشته باشند.
اما دلیل ترک مخاصمه ازسوی دو طرف چه می‌تواند باشد؟ کارشناسان امور منطقه یکی از قوی‌ترین عوامل این نزدیکی و چرخش را پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا می‌دانند.
بر کسی پوشیده نیست که برای دو کشور ترکیه و عربستان باقی ماندن دونالد ترامپ در راس قدرت اجرایی آمریکا بهترین هدیه برای آنها بود. خیلی از ناظران عقیده دارند که ادامه ریاست جمهوری ترامپ برای منافع دولت ترکیه بهتر است، چرا که اردوغان با او روابط شخصی داشت. همچنین کاهش نقش بین‌المللی آمریکا در دوره ترامپ در مقایسه با مواضع سنتی‌تر بایدن در سیاست خارجی به فرصتی برای ترکیه تبدیل شده بود تا نفوذ منطقه‌ای خود را افزایش دهد.
کارشناسان منطقه ای، دخالت در بحران لیبی، حضور نظامی در مناقشه قره باغ و تنش زایی در مدیترانه را بخشی از تلاش برای نفوذ منطقه‌ای ترکیه در منطقه به حساب می‌آورند.
فراموش نکنیم که جو بایدن در رقابت‌های انتخاباتی خود بارها حمایت از مخالفان رجب طیب اردوغان را مطرح کرده بود، هر چند ناراحتی اردوغان در عمل به دوره‌ای بازمی‌گردد که بایدن سناتور و سپس معاون رئیس‌جمهوری آمریکا بود.
عربستان هم بسیار نگران است که مبادا حضور جو بایدن در کاخ سفید موجب گشوده شدن پرونده‌های ضد حقوق بشری این کشور در داخل و خارج کشور شود لذا تلاش دارد تا به وضعیت خود در خصوص این پرونده‌ها که بزرگ‌ترین آن ماجرای ربودن و قتل فجیع جمال قاشقچی است سر و سامان دهد.
دولت سعودی به سراغ اردوغان رفته‌است تا مبادا پیگیری این پرونده ازسوی آنکارا این کشور را در وضعیت بدی در مقابل دولت آینده آمریکا قرار دهد.
به عبارت دیگر عربستان سعودی درحال حاضر به دنبال راه حل‌های موقت برای مقابله با دولت بایدن است. یکی از این راه حل‌ها به گمان سعودی‌ها روابط نزدیک با ترکیه است. از نظر دولت عربستان نگاه بایدن به دو کشور منفی است و همین امر می‌تواند نقطه اشتراکی برای بهبود روابط میان آنکارا و ریاض باشد.

 

جستجوی پيشرفته

خبرنامه

RSS

پیوندها

ارتباط با ما

دربارۀ ما

تلکس

نسخه موبايل