ازبکستان در مسیر تبدیل شدن به یکی از شریکان تجاری اصلی افغانستان است و در این ارتباط دو کشور به مذاکرات دربارهٔ پروژههای مهم ادامه میدهند که این امر نشانه ای از افزایش خوشبینی به دورنمای صلح در کشور افغانستان است.
ازبکستان تمرکز خود را بر توسعه روابط تجاری در سطح منطقه ای و جهانی قرار داده و دولت تاشکند به پیگیری و مذاکره دربارهٔ فرصتهای تجاری مختلف ادامه داده و کشور افغانستان در این زمینه جایگاه خاصی داشتهاست.
به گزارش نشریه دیپلمات، در اولین نشست کمیسیون همکاری تجاری و اقتصادی بین دولتی که روز ۱۷ ژوییه (چهارشنبه ۲۶ تیر ماه) برگزار شد، دو طرف دربارهٔ شتاب بخشیدن به مبادلات تجاری، آغاز پروژههای صنعتی و ساخت یک خط جدید انتقال برق از ازبکستان به افغانستان به توافق رسیدند. مدت زمان بین اعلام برنامهها تا اجرای آنها در روابط افغانستان- ازبکستان به میزان قابل توجهی کوتاه بودهاست.
در جلسه روز ۲۶ تیر ماه، ازبکستان مذاکراتی را با افغانستان برای احداث کارخانه مشترک مونتاژ خودرو در کابل اعلام کرد. بنا بر گزارشها ازبکستان هیاتی از شرکت «اوزاوتو» (UzAuto) برای عملی کردن این پروژه به کابل اعزام خواهد کرد. این در حالی است که این شرکت خودروسازی ازبکستان این اواخر با کمبود فروش و مشکلات مالی دست به گریبان بوده و قرارداد با افغانستان میتواند راهی برای بهبود وضعیت این شرکت باشد. دورنمای تبدیل شرکت خودروسازی ازبکستان به اولین مونتاژکننده خودرو در افغانستان امیدوارکننده است. این امر نه تنها نشان دهنده علاقهمندی در طرف ازبکی است بلکه تا حدی حکایت از خوشبینی دربارهٔ دورنمای صلح در افغانستان دارد.
ازبکستان همچنین قصد دارد که به عنوان یک کشور ترانزیت برای افغانستان عمل کند. در پی نشست مزبور، تاشکند یک تخفیف ۲۰ درصدی برای ترانزیت گندم و آرد از قزاقستان به افغانستان اعلام کرد. آرد گندم مهمترین محصول وارداتی افغانستان است که ۷۸ درصد آن از قزاقستان تأمین میشود. علاوه بر این، تاشکند همچنین در حال مذاکره برای قرار دادن خود در جایگاه قطب ترانزیت هوایی برای صادرات افغانستان است.
ازبکستان در ماه مه ۲۰۱۹ یک منطقه تجاری با افغانستان در پایانه «مرکز باری ترمز» (Termez) باز کرد و در نشست ماه ژوییه نیز افغانستان را به استفاده فعالتر از این پایانه تشویق کرد. همه این طرحها نشان میدهد که تاشکند آشکارا قصد دارد به قطب (هاب) اصلی ترانزیت برای ورود کالا به افغانستان و خروج کالا از این کشور تبدیل شود.
افغانستان نیز در یک پیشنهاد متقابل تجاری، از ازبکستان خواسته که در معادن این کشور با ارزش حدود یک تریلیون دلار سرمایهگذاری کند. کابل بطور خاص از تاشکند خواستار اکتشاف معادن سنگ آهن در حوضه «تریپول» شدهاست. در آغاز ماه ژوئیه سال جاری میلادی یک هیئت عالیرتبه از ازبکستان به ریاست «عبدالله آریپوف» (Abdulla Aripov) نخستوزیر این کشور از افغانستان دیدن کرد.
نتیجه اصلی نشست مزبور توافق برای افزایش فروش برق ازبکستان به میزان حدود ۷۰ درصد از طریق یک خط انتقال ۱۱۰ میلیون دلاری از «سرخان» ازبکستان به «پل خمری» افغانستان بود.
نیمی از فاینانس این خط انتقال ۲۵۰ کیلومتری توسط ازبکستان تأمین خواهد شد و این کشور کار تحقیقات پیش از احداث را آغاز کردهاست. هر چند این پروژه از چندین سال پیش مطرح شده بود اما قرارداد آن در نهایت در جریان سفر اشرف غنی رئیسجمهور افغانستان به تاشکند در دسامبر ۲۰۱۷ امضا شد.
یکی دیگر از زمینههای همکاری بین دو کشور که به سرعت در حال رشد و توسعه است مربوط به صنعت نساجی در افغانستان است. افغانستان در ژوئیه ۲۰۱۸ درخواست کمک در این زمینه را مطرح کرد و انجمنهای تجاری دو کشور در هشتم آوریل سال جاری یادداشت تفاهمی در این زمینه امضا کردند. ازبکستان قصد احیای صنعت نساجی افغانستان را دارد تا به فرآوری ۶۰ هزار تن از پنبه خام تولیدی ازبکستان کمک کند. ازبکستان در سال ۲۰۱۸ حدود ۸۳۰ هزار تن پنبه تولید کرد که با توجه به ظرفیت نساجی خود موفق به فرآوری دو سوم این پنبه تولیدی شد.
نشریه دیپلمات در پایان این گزارش خاطرنشان کرد: تاشکند دربارهٔ استفاده از فرصتهای همکاری اقتصادی با افغانستان جدی است و بطور فعال طرحهای پیشنهادی را دنبال میکند. سفر اشرف غنی به ازبکستان در دسامبر ۲۰۱۷ نیز تحرکها را افزایش داد. تحولات اخیر نشان دهنده تمایل کابل به همکاریهای اقتصادی است که این به نوبه خود علامتی از دورنمای مثبت و خوشبینانه برای اقتصاد این کشور است.