زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه امریکا در امور صلح افغانستان، که در چارچوب ششمین سفر کاریش برای پیشبرد پروسه صلح افغانستان، چند روز پیش به افغانستان سفر کرده بود، کابل را برای مذاکره دوباره با نمایندگان طالبان در دوحه قطر ترک کرد.
خلیلزاد در مدت اقامتش در کابل و در دیدار با سران حکومت و شخصیتهای سیاسی برجسته بر تشکیل هیأت مذاکره کننده حکومت با طالبان تأکید کرد و حکومت نیز تلاشهایش برای تشکیل این هیأت را افزایش دادهاست.
اگرچه تشکیل هیأت مذاکره کننده با طالبان از سوی حکومت و رهبران احزاب و شخصیتهای سیاسی میتواند گامی به جلو قلمداد گردد اما نگرانی اصلی دفاع از دستاوردهای هجده ساله از سوی این هیأت در گفتوگو با طالبان میباشد.
دفاع از اصل نظام جمهوری اسلامی، دموکراسی و نظام منتخب مشروع میبایست از وظایف اصلی هیات مذاکره کننده حکومت با طالبان به شمار رود.
افغانستان به عنوان یک کشور اسلامی دارای هویت عمیق اسلامیست و دین اسلام بخش مهمی از هویت افغانها را تشکیل میدهد. در کنار این هویت اسلامی، مردم افغانستان نظام جمهوری که مبتنی بر دموکراسی میباشد را نیز پذیرفتهاند و در این راستا هر حکومتی که از کانال انتخابات مشروعیت یابد مورد قبول مردم خواهد بود. برخلاف گذشته که هر نیرویی که افغانستان را در کنترل خود میگرفت، مشروعیت لازم را هم خود به خود به دست میآورد، افغانستان امروز با تجربهی کلانی که به دست آورده دیگر حاضر نیست هر قدرتی را تحمل کند.
مردم افغانستان دیگر اجازه نمیدهند که کشورشان به قلمرو فتح شدهی یک گروه بدل شود و خودشان به عنوان اسیر جنگی در اختیار همان گروه قرار بگیرند. همه باید درک کنند که افغانستان کنونی با افغانستان گذشته خیلی متفاوت است. گروهی که میخواهد در سیاست افغانستان حضور مشروع و قانونمند داشته باشد، باید اصل جمهوری و دموکراسی را بپذیرد. اگر این اصول پذیرفته نشود، منازعه به پایان نمیرسد و مردم افغانستان در برابر هرگروهی که بخواهد از راه غلبهی نظامی بر کشورشان مسلط شود، میایستند.
جامعهی جهانی و قدرتهای بزرگ هم باید تعهدشان به مردم افغانستان را عملی کنند. افغانستان با ایالات متحده و کشورهای دیگر پیمانهای همکاری امنیتی و دفاعی دارد. هرتغییری که در وضعیت نیروهای ناتو یا امریکایی در افغانستان میآید، باید دولتها روی آن موافقت کنند. دولتها باید با هم بنشینند و روی همهی مسایل توافق کنند. افغانستان با ایالات متحده و ناتو قرارداد همکاریهای دفاعی و تعیین وضعیت نیروها را دارد که باید اجرا شود. نه افغانستان حق دارد این قراردادها را به صورت یکجانبه نقض کند و نه کشورهای دیگر. هیچ کشوری نباید در مورد خروج یا کاهش نیروهایش، با طالبان به گونهای توافق کند که دولت افغانستان در جریان نباشد.
این مسألهی مهم است. متحدان افغانستان باید در اتخاذ هرگونه تصمیم در مورد نیروهایشان در افغانستان با دولت افغانستان مشورت کنند.
سرمنشی ناتو به صراحت گفته که کاهش نیروهای ناتو در افغانستان به نتیجهی مذاکره با طالبان ربط دارد و اینچنین مذاکرهای با دولت افغانستان هم باید صورت بگیرد.
سفیر ایالات متحده چند هفته قبل گفت امریکا در مورد مبارزه با تروریزم و کاهش نیروهای ناتو در افغانستان با حکومت افغانستان مذاکره میکند. توافق در این مورد هم باید از سوی دولتها صورت بگیرد.
در صورتیکه مذاکرات امریکا با طالبان و تصامیمی که دیگر متحدان افغانستان در مورد نیروهایشان در افغانستان میگیرند به صورت یکجانبه و بدون مشورت با دولت افغانستان صورت گیرد، نه تنها صلح واقعی به وجود نمیآید که تمام امتیازات به یک گروه واگذار شده و تلاشهای مردم و حکومتهای افغانستان برای رسیدن به یک نظام مشورع از کانال انتخابات به هدر میرود.
جنگ زمانی در افغانستان به پایان میرسد که قدرتهای بزرگ، قدرتهای منطقهای و نیروهای داخلی همه به صورت جمعی و با درنظرداشت منافع یکدیگر، به توافق برسند و آن توافق را اجرایی کنند.