مردم افغانستان با خستگی از ۴۰ سال جنگ و خونریزی و دادن هزاران قربانی و تحمل رنج انواع ناامنی همچون تشنگان هر منادی صلحی را میپذیرند و حداقل در سه سال گذشته گروهها، افراد و کشورهای مختلفی برای تحقق صلح درافغانستان تلاش کردهاند و گامهایی هم به جلو برداشته شدهاست.
پس از حضور نظامیان آمریکا و همپیمانان غربی آنها از سال ۲۰۰۱ میلادی در افغانستان، برای اولین بار در زمان دولت «حامد کرزی» رئیسجمهوری سابق افغانستان در سال ۱۳۸۹ خورشیدی نشست صلحی را در کابل راه اندازی کرد و در آن نشست پیشنهاد شد تا «شورای عالی صلح» تشکیل شود و تمام امور گفت و گوهای صلح در این شورا به پیش رود.
دولت وقت افغانستان این پیشنهاد را پذیرفت و تعداد اعضای این شورا را ۶۸ تن تعیین کرد که «برهان الدین ربانی» به عنوان اولین رئیس این شورا انتخاب شد و فعالیت خود را برای گفت و گو با طالبان آغاز کرد، وی پیگیر انجام همین مأموریت بود که در ۲۹ سنبله سال ۱۳۹۰ یکی از افراد مذاکره کننده طالبان با انتحار خود در منزل ربانی او را قربانی راه صلح کرد.
از آن زمان تاکنون شورای عالی صلح با هزینه کشورهای خارجی فعالیتهایش را برای تأمین صلح و حاضر کردن طالبان پای میز گفت وگو ادامه دادهاست اما طالبان گفت و گو با دولت افغانستان را همواره رد کرده و خواستار مذاکره مستقیم با آمریکا است.
افغانستان که در سالهای اول از طالبان میخواست سلاحهای خود را بر زمین گذاشته و به زندگی عادی برگردند سال گذشته اعلام کرد که بدون هیچ پیش شرطی حاضر به گفت و گو با آنهاست و از تعدیل قانون اساسی تا برسمیت شناخته شدن طالبان به عنوان یک گروه سیاسی از حد تمایل به صلح سخن گفت اما بازهم طالبان جواب رد داد.
آمریکا با عقبنشینی از موضع سابق خود که تنها از گفت و گوی صلح با مالکیت افغانها حمایت میکرد، طی شش ماه گذشته وارد میدان مذاکره با طالبان شده و گفت وگوهای پنهانی و این اواخر آشکاری را آغاز کردهاست که اکنون با انتصاب «زلمی خلیل زاد» به عنوان نماینده ویژه آمریکا برای افغانستان با مأموریت مشخص بستر سازی برای گفت و گوی صلح با طالبان، میتوان گفت این تلاشها جدی تر شدهاست.
خلیل زاد پس از آغاز بکارش در این سمت، روز یکشنبه گذشته در یک سفر ۱۰ روزه به منطقه، وارد کابل پایتخت افغانستان شد و با مقامات دولت افغانستان و دیگر رهبران سیاسی و احزاب دیدارهایی انجام داد که برخی منتشر شد و برخی پنهان ماند.
برخی از رسانهها نوشتهاند که خلیل زاد در این سفر گفتهاست که دولت افغانستان و طالبان نمایندگان با صلاحیت خود را برای گفت وگوی صلح معرفی کنند که اگر این گزارش درست باشد، بیانگر آن است که همه تلاشها و هزینههای گذشته و هویتهایی که از متولیان پیگیری امر صلح در ساختار دولت افغانستان بود یا آدرسهایی که از طالبان در دست بود، کنار گذاشته شدهاند و دوباره از ابتدا باید مذاکره کنندگان تعیین شوند.
البته با توجه به این که امروز چهارشنبه «سعید احسان طاهری» سخنگوی شورای عالی صلح افغانستان از تعیین نمایندگانی به زودی برای معرفی به خلیل زاد سخن گفتهاست، میتوان یقین کرد که این درخواست برای شروع با افراد جدید قطعیت دارد.
از طرفی هم هویت افغان تبار خلیل زاد باعث شدهاست که شماری از کارشناسان از این مأموریت وی استقبال کنند و آن را عامل مهم برای موفقیت وی بشمارند و شروع از ابتدا را اقدامی درست فرض کنند اما برخی نیز این هویت افغان را برای مأمور آمریکا مانع صلح میدانند.
رئیس مجلس سنای افغانستان از جمله نهادهایی است که از مأموریت خلیل زاد به عنوان یک آمریکایی افغان تبار استقبال کرده و آن را عامل موفقیت او میداند اما از خلیل زاد میخواهد که بسیار واضح موضع آمریکا را در مقابل پاکستان روشن اعلام کند.
«فضل هادی مسلمیار» رئیس مجلس سنای افغانستان روز سه شنبه گفت که از منصوب شدن خلیل زاد برای مأموریت صلح استقبال میکند اما وی روشن شدن موضع آمریکا در قبال پاکستان را تبیین کننده گامهای بعدی در مسیر گفت وگوها دانست.
مردم افغانستان باور دارند تا زمانی که اسلامآباد حمایت خود را از گروههای مخالف دولت افغانستان که با افغانها در حال جنگ هستند، قطع نکند صلحی تأمین نخواهد شد و تحقق چنین چیزی را تنها در توان واشینگتن میدانند.
«حامد کرزی» رئیسجمهوری سابق افغانستان که ۱۰ سال در این کشور سکان دولت را برعهده داشت و از خود چهره ای ضد آمریکایی ارایه میکند نیز در دیدار با خلیل زاد او را چهره ای مؤثر برای صلح خوانده و از مأموریت وی حمایت کردهاست.
کرزی گفتهاست که از هر تلاشی که برای تحکیم حاکمیت ملی و همبستگی افغانها مؤثر باشد، حمایت میکند.
«سید اکبرآغا» یکی از فرماندهان بلندپایه سابق گروه طالبان البته دراین مورد نگاه متفاوتی دارد و در تأثیر افغان الاصل بودن خلیل زاد میگوید که اگر خلیل زاد با استفاده از هویت افغانی خود با طالبان وارد گفت و گو شود، طالبان آن را نخواهند پذیرفت.
او معتقد است که اگر طالبان مذاکره با یک طرف افغان برایش موجه میبود در گذشته همواره گفت و گوی صلح با دولت یا شخصیتهای افغان را رد نمیکردند و بر گفت و گو مستقیم با آمریکا به عنوان طرف اصلی جنگ در افغانستان تأکید نداشتند.
وی گفتهاست که خلیل زاد باید از آدرس یک آمریکایی و به عنوان نمایندگی دولت آن کشور با طالبان وارد گفت وگو شود تا بتواند امیدی به همنشینی پشت یک میز با آنها داشته باشد.
نماینده دولت آمریکا پس از دیدارهای فشرده در کابل روز گذشته عازم پاکستان شد و با معاون وزیر خارجه و «شاه محمود قریشی» وزیر خارجه آن کشور دیدار کرده و گزارشهای رسیده از اسلامآباد حاکی است که او امروز با «عمران خان نیازی» نخستوزیر پاکستان هم ملاقات خواهد کرد.
اکنون که تلاشهایی آغاز شده و آمریکا نماینده ای برای صلح راهی منطقه کرده تا علاوه بر مقامات افغانستان و پاکستان با خاندان آل سعود، شاهان امارات متحده عربی و قطر در مورد گفت و گوی صلح با طالبان دیدار کند، باید انتظار کشید که طالبان پس از این همه دیدارها چه واکنشی نشان خواهد داد و آیا خلیل زاد در این سفر ۱۰ روزه برنامه ای هم برای دیدار با طالبان در دستور کار دارد؟
منبع: ایرنا