پیامد دیدار در عربستان
موضوع برگزاری انتخاباتِ پارلمانی ظاهراً حکومت را مجبور کرده که با پا درمیانیِ عربستان سعودی با نمایندهگانِ طالبان در این کشور دیدار کرده و از این گروه بخواهد که در برگزاری آرامِ انتخابات همکاری کند.
تاریخ انتشار : يکشنبه ۸ میزان ۱۳۹۷ ساعت ۰۹:۴۶
موضوع برگزاری انتخاباتِ پارلمانی ظاهراً حکومت را مجبور کرده که با پا درمیانیِ عربستان سعودی با نمایندهگانِ طالبان در این کشور دیدار کرده و از این گروه بخواهد که در برگزاری آرامِ انتخابات همکاری کند. هرچند هنوز زمانِ این دیدار مشخص نشده ولی به نظر میرسد که بازهم طالبان تلاش دارند که از این فرصت به نفعِ خود استفاده کنند. گزارشها میرسانند که طالبان در پاسخ به چنین درخواستی، خواهان رهاییِ زندانیانِ خود شدهاند. علاوه بر اینکه احتمال پذیرش این درخواستِ طالبان از سوی حکومت وجود دارد، طالبان استفادههای دیگری نیز میتوانند از چنین دیداری ببرند.
بحث تنها تأمین امنیت انتخابات نیست، طالبان تلاش میکنند که از این دیدار و در خواست به عنوان فرصت استفاده کرده، یک بارِ دیگر خود را در صحنهٔ منطقهای و بینالمللی نشان دهند. طالبان بازی خطرناکی را در افغانستان به پیش میبرند؛ از یکسو در حال نبرد با حکومت قرار دارند که صدمهٔ اصلی آن را مردم میبینند و از سوی دیگر به شدت در عرصهٔ دیپلوماتیک فعال شدهاند. روسیه و آمریکا به عنوان دو رقیبِ سرسخت در مسایل منطقهای و بینالمللی هر کدام به نوبهٔ خود در حال گفتوگو و چانهزنی با گروه طالبان استند. از یکطرف بحث کنفرانس مسکو در میان است و از طرف دیگر امریکاییها به صورتِ مستقیم با برخی افراد طالبان دید و بازدید دارند.
روسیه نگران نفوذ داعش از مرزهای افغانستان به کشورهای آسیای میانه است و آمریکا نگرانِ اینکه جنگ افغانستان را به صورت قطعی به حریفهای منطقهایِ خود ببازد. سرگی لاوروف وزیر خارجهٔ روسیه در حاشیهٔ ۷۳مین نشست سازمان ملل به صورتِ علنی از چنین نگرانییی پرده برداشت. او گفت که برخی کشورها تلاش دارند که گروه داعش را از طریق افغانستان به کشورهای آسیای میانه انتقال دهند. او افزود چنین برنامهای مردود است و داعش باید کاملاً نابود شود. این سخنان نشان میدهد که روسیه به حریفِ امریکاییِ خود چندان اعتماد ندارد و فکر میکند که امریکاییها پس از شکست داعش در سوریه، با انتقال افراد این گروه به محدودهٔ نفوذ استراتژیکِ روسیه، در پی تهدید منافع این کشور هستند.
از جانب دیگر هیچ اطمینانی وجود ندارد که طالبان در صورت دیدار با نمایندهگان حکومت در عربستان سعودی دست از تهدید انتخابات پارلمانی بردارند. تجربهٔ انتخاباتهای گذشته نشان دادهاست که طالبان حتی در صورت پذیرش عدم حمله به مراکز رایدهی و رایدهندهگان، بازهم به عنوان تهدید در برابر انتخابات شناخته میشوند. البته گروه طالبان در افغانستان خلاف آنچه که رهبریِ آن مدعی آن است، یک گروه منسجم و دارای رهبری واحد نیست. گروه طالبان در درونِ خود به گروههای متعددی تقسیم شده که هر کدام در مناطق مختلف افغانستان، هدفهای خاصِ خود را دنبال میکنند. بیشترِ این گروهها که خود را منتسب به طالبان میدانند، در اکثر مواقع در مخالفت با گروهها و دستههای مسلحِ دیگر قرار میگیرند و جنگشان بیشتر یک جنگِ انتقامجویانه بر سرِ منافع شخصیشان است.
حکومت افغانستان به جای اینکه خود به تأمین امنیتِ انتخابات به صورتِ کامل و برنامهریزیشده اقدام کند و نشان دهد که حکومتی قدرتمند و مقتدر است، با توسل به گروه طالبان آنهم با میانجی یک کشور دیگر، ضعفِ خود را به نمایش میگذارد. باج دادن به طالبان به هیچ صورت کمکی به برگزاری انتخابات نمیکند. این گروه در مناطقی که نفوذ دارد، از برگزاری انتخاباتِ شفاف و عادلانه جلوگیری میکند و حتی احتمال دارد که باعث عدم برگزاری آن شود.
باج دادن به طالبان علاوه بر اینکه وضعیتِ این گروه را از نظر سیاسی ارتقا میبخشد، عملاً به تقویتِ آن کمک میکند. شاید طالبان در ظاهر بپذیرند که خطری برای برگزاری انتخابات نباشند، ولی از کجا معلوم که این گروه در پی چنین فرصتی نبوده باشد که به سربازگیری و بازتقویتِ خود بکوشد. گاهی متأسفانه حکومت خود در دادنِ فرصت به طالبان پیشقدم میشود و آنچه را که این گروه آرزوی آن را دارد، در اختیارش قرار میدهد. با چنین رویکردی نمیتوان برای صلح و تأمین امنیت سراسری در کشور روزشماری کرد. این فرصتها به صورتِ یکجانبه به تقویت و بازتولید جنگ در کشور کمک میکنند.
حکومت افغانستان به جای دادن چنین فرصتی به طالبان، باید راههای دیگری را طی یک سالِ گذشته که بحث برگزاری انتخابات مطرح بود، جستوجو میکرد. اینگونه نیست که هیچ راهی برای برگزاری انتخاباتِ آرام در کشور وجود نداشته باشد. راههای متعددی برای این امر وجود دارند که حکومت یا نخواست که به آنها توسل جوید یا اینکه واقعاً مدیریتِ کشور را از دست دادهاست. هر کدام از این دو مورد اگر صحت داشته باشند که بحث پنجاه ـ پنجاه مطرح میشود، آنی که در این معادله ضرر کرده، حکومت افغانستان بودهاست. به شرط این که حکومت افغانستان و به ویژه جناح ارگ تقویتِ طالبان را یک ضرر برآورد کرده باشد. ورنه اگر به صورتِ عمدی برنامههایی برای قدرتمند نشان دادن طالبان وجود داشته باشد، در آن صورت باید اذعان کرد که ارگ در برنامهٔ خود موفق بودهاست ولی این برنامه به هیچ صورت به تأمین امنیت و برگزاری انتخابات سالم نمیانجامد. شاید برای تقلب و جعلکاری در انتخابات پارلمانی به حکومت افغانستان مُمد واقع شود!
احمد عمران / ماندگار