اهمیت راه ترانس‍پورتی بین‌المللی لاجورد برای افغانستان

درک این موضوع ساده می‌باشد که افغانستان یک کشور محاط به خشکه برای رسیدن به بازارهای جهانی بطور طبیعی با چالش‌های متعددی مواجه است. اگر طمع کشورهای همسایه برای قبض نمودن منابع طبیعی (آب، خاک، منابع معدنی و چراگاه) و همچنین بدست گرفتن بازار این کشور را به وضعیت محاط به خشکه بودن این کشور اضافه کنیم، بدون شک مشکلات افغانستان در رسیدن به کشورهای دور دست ده‌ها برابر افزایش پیدا می‌کند.
افغانستان حد اقل در ۱۶ سال پسین برای تأمین مایحتاج شهروندان خود، امتیاز بسیار کلان به دو کشور همسایه خود قایل شدند که نتیجه این امتیاز دهی برای ملت افغانستان ده‌ها میلیارد دلار هزینه داشت؛ ولی در عوض تولیدات داخلی کشور با رکود و ورشکستگی مواجه شد. نتیجه امتیاز دهی به همسایه‌ها و راضی کردن آنها برای بازنگهداشتن دروازه‌های ترانسپورتی شان برای افغانستان علاوه بر ورشکستگی مولدین داخلی، صدها هزار شغل از بین رفت و مردم از بی‌کاری روانه کشورهای خارجی شدند.
کشورهای همسایه با داد وگرفت‌های سیاسی و اقتصادی بین خود شان با زیرکی، افغانستان را دور زده و از هر طریق ممکن حتی ایجاد نیروی‌های شورشی، تروریست و گروه‌های مسلح - فشارهای مؤثر را برای نابود نمودن زمینه‌های اقتصادی افغانستان به کار گرفتند که نتیجه تلاش‌های آنها، افغانستان با جمعیت در حدود سی میلیون نفوس به عنوان «مارکیت» کالاهای بی کیفیت همسایه‌ها تبدیل شدند. به عبارت دیگر تمام درآمدهای شهروندان کشور به جیب کشورهای همسایه سرازیر می‌شود.
در سه سال اخیر خوشبختانه که رویکرد حکومت افغانستان در قبال بعضی کشورهای همسایه تغییر مثبت برای حفظ منابع ملی نموده‌است و حکومت در عرضه فعالیت‌های اقتصادی در تلاش شد که نقطه ضعفی که از مدت‌ها قبل احساس می‌کرد را ترمیم کند. برای همین منظور از موقعیت جغرافیایی مهم کشور استفاده موثرتری را روی دست گرفته‌است که یکی از این تلاش‌های مؤثر راه ترانسپورتی بین‌المللی لاجورد به حیث یک «راه بدیل» برای رسیدن به اروپای شرقی و اروپای غربی می‌باشد. راه ترانسپورتی بین‌المللی لاجورد که موافقتنامه آن در عقرب ۱۳۹۶ در عشق آباد بین جمهوری اسلامی افغانستان، جمهوری ترکمنستان، جمهوری آذربایجان، جمهوری گرجستان و ترکیه به امضاء رسید، از دو جهت برای کشور ما اهمیت دارد:

۱- اهمیت بعد تجارتی راه لاجورد برای افغانستان:
افغانستان در تبادلات تجارتی موانع زیادی برای رسیدن به بازارهای جهان را دارد. حمل ونقل کالا از طریق دهلیزهای هوایی باتوجه به ماهیت واسطه حمل ونقل (طیاره) بطور طبیعی هزینه زیاد دارد. در بعضی موارد راه‌های زمینی بر روی تجارت افغانستان از طرف کشورهای همسایه بطور عمدی مسدود می‌گردد یا این که مسدودیت راه‌ها ناشی از تنش‌های مرزی یا سیاسی می‌باشد. راه لاجورد به چند طریق ذیل برای افغانستان از مفیدیت خوبی تجارتی برخوردارند:

الف: پیداکردن بازار برای تولیدات داخلی افغانستان:
محصولات داخلی افغانستان در سال‌های اخیر صنایع دستی، میوه خشک، میوه تازه و سنگ‌های قیمتی است؛ ولی در آینده می‌تواند محصولات جدید در کشور تولید شود که مشابه این محصولات در کشورهای همسایه نیز می‌باشد. همسایه‌ها در رقابت با محصولات تولیدی کشور ما همیشه از صادرات محصولات مشابه افغانستان با تولیدات داخلی خود، به سایر کشورها از مسیر ترانسپورتی قلمروشان مشکلات را برای تاجران افغانستان خلق نموده‌اند؛ بنابراین راه ترانسپورتی لاجورد بدیل مناسب می‌باشد که تولیدکنندگان داخلی بازارهای خوبی در کشورهای مسیر این را و کشورهای ماوراء این مسیر پیدا کند. این مسیر افغانستان را با عبور از آسیا به بخش اروپایی کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق، کشورهای غربی و از طریق دریای مدیترانه به شمال آفریقا و کشورهای جنوب اروپای غربی وصل می‌سازد. از طرف دیگر به همین وسعت زمینه پیداکردن بازار برای فروش تولیدات داخلی افغانستان را فراهم می‌کند. همچنین دریای خزر (کسپین) در مسیر این راه قراردارد که افغانستان را به روسیه و شمال ایران وصل خواهد کرد.

ب: پیداکردن محصولات تولیدی جدید و ارزان برای واردات:
افغانستان در دوره اخیر حکومت رئیس‌جمهور کرزی با کمبود شدید گندم مواجه شد و با تلاش و مدت زمان زیاد گندم قزاقستان با قیمت گران وارد کشور شد که فشارهای اقتصادی کمرشکن را برای مصرف‌کنندگان کم درآمد به وجود آورد و همچنین در سرمای زمستان تیل وارداتی توسط یکی از کشورهای همسایه در مرز متوقف شد و برای بیش از دو ماه زمستان مردم افغانستان با وضعیت بدی مواجه شد. این مثال‌ها نشان می‌دهند که متکی بودن افغانستان به یک منبع تولیدی کارعاقلانه نمی‌باشد؛ بنابراین مسیر ترانسپورتی لاجورد فرصت‌های تازه و وسیع را برای پیداکردن محصولات ارزان و با کیفیت برای واردات در افغانستان فراهم می‌کند. داد و گرفت افغانستان هراندازه که با کشورهای مسیر این راه افزایش پیدا کند به همان اندازه فرصت‌ها برای مردم افغانستان افزایش پیدا خواهد کرد.

ج: ایجاد رقابت بین کشورهای صادر کننده کالا به افغانستان:
مسیر ترانسپورتی راه لاجورد قبل از این که موافقتنامه اش به امضاء برسد، نگرانی‌های زیاد را به کشورهای همسایه فراهم کردند و تلاش‌های متعددی را هم به منظور متوقف نمودن آن روی دست گرفت و همین اکنون نیز هیچ شک وجود ندارد که تلاش نماید تا این مسیر را متوقف بسازد.
اما این مسیر می‌تواند رقابت زیادی را بین کشورهای صادر کننده کالا به افغانستان فراهم کند. افغانستان با این فرصت باید به جستجوی محصولاتی باشد که در نهایت برای کشور مؤثر، مفید و ارزان تمام شود. افغانستان به هر اندازه که وابستگی نیازهای مواد اولیه خود را از بعضی کشورهای همسایه کاهش بدهد به همان اندازه در عرصه تجارت بین‌المللی موفق می‌باشد.

۲- اهمیت بعد سیاسی راه لاجورد برای افغانستان:
در بعد سیاسی راه لاجورد برای افغانستان از اهمیت زیاد برخوردار است. در چانه زنی‌های سیاسی به نفع منافع ملی با بعضی کشورهای منطقه، افغانستان بدون شک از جهت مسدود شدن راه‌های ترانسپورتی تحت فشار قرارنخواهد گرفت. این امر می‌تواند دولت افغانستان را کمک کند که علاوه براین که در سطح داد و گرفت‌های بین‌المللی از نقطه قوت وارد شود، برای تنظیم امور داخلی و ایجاد ثبات در سطح ملی نیز موفق گردد؛ بنابراین مسیر ترانسپورتی راه لاجورد یکی از دست‌آوردهای مهم برای ملت افغانستان است و همچنین به هر تعداد راه جدید ترانسپورتی بین‌المللی دیگر که برای افغانستان فراهم گردد، دولت قدرت بیشتر برای عرضه خدمات و ثبات ملی بدست می‌آورد، از طرف دیگر افغانستان به چهار راه ترانزیت مبدل خواهد شد که عواید قابل توجه ای را بدست خواهد آورد و از طرف دیگر وابستگی کشور ما از مسیرهای نیمه سیاسی کاهش پیدا نموده و مسیر ترقی و رشد اقتصادی را طی خواهد نمود.
-- قانونیار حسین خاوری / افغانستان ما

 

جستجوی پيشرفته

خبرنامه

RSS

پیوندها

ارتباط با ما

دربارۀ ما

تلکس

نسخه موبايل