اعلان جنگ بن‌سلمان به شیعیان

شهرک نفت‌خیز العوامیه در شرق عربستان ۳ ماه است که دور از چشم افکار عمومی جهان صحنه جنگ نیروهای امنیتی رژیم حاکم علیه شیعیان است. تصاویر ماهواره‌ای خبر از تخریب کامل یک محله این شهرک می‌دهد. در شبکه‌های اجتماعی تصاویری بازنشر می‌شود که درگیری‌های مسلحانه و ساختمان‌های تخریب شده العوامیه را نشان می‌دهد. به‌نظر می‌رسد مرکز درگیری‌ها محله المسوره، محله‌ای تاریخی در مرکز این شهرک است. تاکنون دست‌کم ۱۵ نفر از ساکنان این منطقه در این سرکوب‌ها به شهادت رسیده‌اند. شواهد حاکی از آن است که ارتش عربستان از سلاح و تجهیزات سنگین برای سرکوب شیعیان استفاده کرده‌است. به روایت تصاویری که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، بخشی از این تجهیزات از جمله موترهای زره‌پوش که علیه غیرنظامیان به کار گرفته شده، ساخت کانادا است. یکی از دلایل این درگیری‌های خشونت‌بار طرح ریاض برای تخریب محله تاریخی العوامیه است. دولت عربستان تصمیم دارد این محله را که قدمتی ۴۰۰ ساله دارد برای ساخت یک مرکز خرید تخریب کند. این تصمیم با مخالفت شدید ساکنان العوامیه روبه‌رو شده‌است که نگران نابودی میراث فرهنگی خود هستند. در این راستا سازمان ملل نیز ۳ ماه پیش از عربستان خواسته بود تخریب محله تاریخی العوامیه و کوچ اجباری ساکنان این محله را فوراً متوقف کند. کریمه بنون، گزارشگر ویژه سازمان ملل برای حقوق فرهنگی از نگرانی سازمان ملل دربارهٔ «تخریب جبران‌ناپذیر میراث فرهنگی» العوامیه خبر داده بود. سباستین سونز، کارشناس امور خاورمیانه از «بنیاد آلمانی برای سیاست خارجی» در گفت‌وگو با دویچه‌وله ابراز تردید کرده‌است که هدف ریاض از تخریب محله قدیمی العوامیه، بازسازی محله‌ای قدیمی با هدف بهبود کیفیت زندگی مردم این شهر باشد. او می‌گوید: «به نظر می‌رسد هدف، تخریب زیرساخت‌ها برای متفرق کردن شیعیانی است که اکثر جمعیت العوامیه را تشکیل می‌دهند. طرح کوچ اجباری ساکنان این منطقه در راستای سیاست سرکوب و به حاشیه راندن شیعیان است که حکومت عربستان از ده‌ها سال پیش آن را دنبال می‌کند و بخشی از تبلیغات منفی حکومتی علیه شیعیان است.» ۱۰ درصد از جمعیت ۳۰ میلیون نفری عربستان شیعه هستند. اغلب شیعیان عربستان در مناطق نفت‌خیز شرق این کشور زندگی می‌کنند اما با این وجود سهم زیادی از ثروت ملی عربستان نمی‌برند، همان‌طور که در تصمیم‌گیری‌های سیاسی این کشور نیز چندان نقشی ندارند. شهرک العوامیه آخرین‌بار در جریان بیداری اسلامی در سال ۲۰۱۱ شاهد اعتراض شیعیان بود. اعتراضی که همزمان با قیام شیعیان در بحرین، توسط ارتش عربستان سرکوب شد. این شهر زادگاه آیت‌الله شیخ نمر باقر النمر است که اوایل ۲۰۱۶ به اتهام حمایت از تروریسم توسط آل‌سعود به شهادت رسید. فعالان حقوق بشر سیاست‌های سرکوبگرانه عربستان را دلیل قیام مسلحانه معترضان شیعی می‌دانند. علی الدبیسی، همکار «سازمان اروپایی سعودی برای حقوق بشر» اهل العوامیه است. او که بارها در عربستان بازداشت شده، به آلمان پناهنده شده‌است. الدبیسی می‌گوید: «سرکوب خشونت‌بار شیعیان توسط حکومت با قتل، شکنجه و دادگاه‌های ناعادلانه موقعیت آن دسته از شیعیان را تقویت کرده‌است که می‌گویند برای دفاع از خود باید دست به اسلحه برد.» علی الدبیسی افزود: عربستان به مردم خود اعلام جنگ کرده؛ آن هم جنگی که در تاریخ ۸۰ ساله این کشور سابقه نداشته است. به اعتقاد او، ۹۰ درصد ساکنان العوامیه یا از این شهرک گریخته یا به اجبار کوچ کرده‌اند.

قدرت‌نمایی ولیعهد جدید
اندرو هموند، کارشناس عربستان دربارهٔ دلیل برخورد سخت حکومت عربستان با شیعیان العوامیه در شرایط کنونی را قدرت‌نمایی محمد بن‌سلمان، ولیعهد ماجراجوی جدید این کشور دانسته‌است. سباستین سونز، کارشناس امور خاورمیانه از «بنیاد آلمانی برای سیاست خارجی» هم بر این نکته تأکید می‌کند که اکثریت سنی‌مذهب عربستان اقلیت شیعه این کشور را جماعتی ناراضی و در بدترین حالت حتی تروریست می‌دانند که مورد حمایت ایران هستند و از آن کشور پول می‌گیرند. این کارشناس خاورمیانه این برداشت را نتیجه تبلیغات منفی حکومتی و نفرت‌پراکنی علمای وهابی علیه شیعیان می‌داند.

اعتراض آمریکا به تبعیض‌های سعودی علیه شیعیان
گستردگی تبعیض‌ها علیه اقلیت شیعیان عربستان توسط رژیم حاکم بر این کشور، کار را به جایی رسانده که وزارت خارجه آمریکا در گزارشی به این موضوع اذعان کرده‌است. رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا در مراسم گزارش سالانه آزادی مذهبی در جهان، چند کشور از جمله عربستان را به محدود کردن آزادی‌های مذهبی متهم کرد. در این گزارش آمده‌است که از عربستان می‌خواهیم آزادی دینی بیشتری برای همه شهروندان خود فراهم کند. تیلرسون در گزارش خود اضافه کرد: از وضعیت آزادی‌های دینی در عربستان نگران هستیم.

پایان تاریخ مصرف سگ خانگی سلمان؟
زمزمه‌های برکناری وزیر خارجه عربستان که از چند ماه پیش آغاز شد حالا تبدیل به گمانه‌زنی‌های جدی شده‌است. تارنمای اردنی القدس‌العربی به نقل از تارنمای انگلیسی «لیبرتی فایترز» نوشت: «محمد بن سلمان بزودی عادل الجبیر، وزیر خارجه سعودی را برکنار و برادرش خالد بن سلمان را که بتازگی به عنوان سفیر عربستان در آمریکا تعیین شده، به جای وی خواهد گمارد». این به معنای سلطه بی‌چون و چرای سلمان و فرزندانش بر همه ارکان حکومتی است که شاه فعلی از آل‌سعود به ارث برده‌است. جبیر که سال ۲۰۱۵ با نفوذ بن سلمان به عنوان نخستین وزیر خارجه غیر سعودی عربستان گمارده شد، خود به مدت ۸ سال سفیر ریاض در واشینگتن بود. در کنار مزیت نوکری بی‌چون و چرا برای آمریکایی‌ها، شخصیت حقیر و کاملاً مطیع او باعث شد در مدتی که ولیعهد فعلی در حال بالاکشیدن خود در سلسله مراتب قدرت بود، جبیر به عنوان سگ خانگی آل‌سلمان دستگاه دیپلماسی سعودی را به نفع او و پسرش اداره کند. از آنجا که جبیر فاقد استقلال رای و شخصیت است، بسیاری مواقع اظهارنظرها و مواضعش دربارهٔ مسائل منطقه‌ای بویژه دربارهٔ ایران و سوریه، گستاخانه تلقی شده بود اما حالا با شکست‌های متوالی سیاست خارجی عربستان، بن‌سلمان در آخرین گام برای تکیه زدن به تخت پادشاهی نیاز به عقب‌نشینی در جبهه‌های مختلف دارد. البته در صورت برکناری مهره سوخته‌ای مثل الجبیر، او قطعاً به مدیریت روابط آل‌سلمان با غرب در سایه ادامه خواهد داد.

 

جستجوی پيشرفته

خبرنامه

RSS

پیوندها

ارتباط با ما

دربارۀ ما

تلکس

نسخه موبايل