ترامپ در حالی به ریاض سفر کرده که در دوران رقابتهای انتخاباتی ریاست جمهوری آمریکا در سال گذشته، عربستان را به قطع خرید نفت تهدید کرده بود.
با این حال، خوانی که سعودیها برای رئیس جمهوری آمریکا چیدهاند، چشمگیر تر از آن است که دولت آمریکا به خاطر حمایتهای ریاض از گروههای تروریستی و افراط گرا یا نقض آشکار حقوق بشر در داخل این کشور، از آن چشم پوشی کند.
گفته میشود که در سفر ترامپ به عربستان، قراردادهایی تا ۳۰۰ میلیارد دالر در زمینههای تسلیحاتی و سرمایهگذاریهای مشترک میان دو طرف به امضا خواهد رسید؛ حجم چنین فروشهای تسلیحاتی در سالهای اخیر کم سابقه توصیف شده است و این در حالی است که عربستان هم اکنون به دلیل کاهش شدید درآمدهای نفتی و سوء مدیریتهای اقتصادی، شدیداً تحت فشار قرار دارد.
برای دولت آمریکا، خارج کردن صدها میلیارد دالر از داراییهای عربستان اولویت نخست را دارد.
'امین ناصر' مدیر اجرایی آرامکو در کنفرانسی که با حضور مسئولان دهها شرکت آمریکایی و عربستانی همزمان با سفر دونالد ترامپ به این کشور برگزار شده بود، اعلام کرد که در این سفر قراردادهایی به ارزش ۵۰ میلیارد دالر بین شرکت ملی نفت عربستان (آرامکو) و شرکتهای آمریکایی است.
با کاهش قیمت نفت، عربستان طی یک طرح اقتصادی درصدد است تا وابستگی به درآمدهای نفتی را کاهش دهد و در همین راستا ۵ درصد از سهام آرامکو را به فروش برساند، اما از آنجایی که ساختارهای زیربنایی برای استقلال از درآمد نفت در این کشور ضعیف است، آل سعود خواهان وارد ساختن سرمایه و سرمایهگذار و نیز همکاری کشورهای مولد در این طرح به شکل گسترده است.
از طرف دیگر دونالد ترامپ نیر که در شرایط تشنج و تنش داخلی آمریکا و تلاش برخی طرفها برای به استیضاح کشیدن وی به ریاض وارد شده، برای تحقق وعدههای خود در خصوص کار آمریکایی و تقویت ساختارهای زیربنایی اقتصادی این کشور به قراردادهای کلان برای خالی کردن خزانه عربستان نیاز دارد.
ترامپ قبل و بعد از انتخابات ریاست جمهوری به کرات گفته است که متحدان واشینگتن باید هزینه تأمین امنیت خود را به دولت آمریکا بپردازند. در این راستا نیز کاخ سفید صورت حسابهای چند صد میلیارد دالری را در قالب فروش سلاح یا سرمایهگذاریهای مشترک، تهیه کرده است که در دیدار ترامپ از ریاض نقد خواهد شد.
ضمن این که سفر ترامپ از مبدأ ریاض به مقصد تل آویو نیز نشان میدهد در خاورمیانه مد نظر دولت جدید آمریکا، عربستان و رژیم صهیونیستی باید همچون دو متحد با یکدیگر رفتار کنند.
یکی از مسببان اصلی سفر دونالد ترامپ و زمینه سازی برای آشتی همه گیر کشورهای عربی بالاخص عربستان که روابط آنها در زمان باراک اوباما رئیس جمهور پیشین آمریکا به تیرگی رفته بود، سفر محمد بن سلمان جانشین ولیعهد و وزیر دفاع عربستان به واشگتن و دیدار او با ترامپ بود که او نیز در این سفر تعهد کرد که عربستان میلیارها دالر در پروژههای اقتصادی آمریکا سرمایهگذاری کند؛ بنابراین به رغم تلاش عربستان برای نشان دادن هدف این دیدارها و نشستهای برای تشکیل یک ناتوی عربی که عربستان سردمدار و نقش آفرین اصلی آن است، اما برای آمریکا آنچه مهم است حداکثر تجارت و بهرهبرداری اقتصادی از سفر ترامپ به نفع کشور خود است، چرا که واشینگتن پیشتر در جنگ یمن با میزان ناکارآمدی ائتلافهای عربستانی آشنا شده و به خوبی میداند که با توجه به رقابت شدید برخی از کشورهای عربی و نیز تفاوت اهداف آنها و نیز اختلاف آنها با رویکردهای متخاصمانه عربستان و اعلام بیطرفی در منازعات این کشور، نخواهد توانست یک ناتو همانند پیمان آتلانتیک شمالی تشکیل دهد.
از طرفی دیگر حل و فصل میراث باراک اوباما تحت عنوان قانون جاستا (عدالت در برابر حامیان تروریسم) که براساس آن، گنگره آمریکا مصونیت ۷۰ ساله عربستان را رفع کرده و اجازه محاکمه مقامات این کشور را در محاکم آمریکایی از سوی خانوادههای قربانیان داده برای ریاض در زمان ترامپ اهمیت خاصی دارد.
عبدالباری عطوان تحلیلگر مسائل عرب پیشتر در تحلیلی در واکنش به دادخواست شرکتهای بیمه آمریکایی برای پرداخت غرامت از سوی عربستان در ارتباط به حادثه ۱۱ سپتامبر نوشت: این دادخواستها عملیات باج خواهی آمریکا از عربستان سعودی برای رسیدن به بیش از ۴ هزار میلیارد دالر تحت عنوان غرامت مالی است که از آن برای رهن و خرید سهام شرکتهای اصلی آن مانند آرامکو (شرکت ملی نفت) و سابک (شرکت صنایع شیمیایی) عربستان و برآورده ساختن احتیاجات نفتی خود در دهههای بعد تا زمان برآورده شدن این دیون استفاده میکند.
توافق هستهای با ایران از دیگر دستاویزهایی است که دونالد ترامپ رئیس جمهور تاجر آمریکا از آن برای معامله با ریاض استفاده میکند، همانطور که از زمان روی کار آمدن وی پروژه ایران هراسی مهمترین مستمسک ترامپ برای گردآوردن همپیمانان منطقهای واشینگتن و راضی کردن رژیم صهیونیستی است.
برغم صف آرایی و شتافتن برخی کشورهای عربی برای دیدار با ترامپ در ریاض، اما رئیس جمهور آمریکا دایماً اعلام کرده که این کشورها باید هزینه حمایت آمریکا از آنها را بپردازند، امری که ریاض را نیز برآن داشته که برای حفظ موقعیت خود و تلاش برای رهبری ائتلافهای منطقهای به میلیاردها دالر تن دهد، اما باید دید عربستان تا چه حد توان ایستادن در برابر فاکتورهای کلان آمریکا را دارد.