* اشاره:مطلب حاضر، بخش دیگری از توافقنامه امنیتی تنظیم شده و آماده برای تائید از سوی رهبران آمریکا و عراق است. توافقنامهای که تردید بسیاری را در محافل سیاسی و خبری جهان، بویژه در داخل، نسبت به پیامدهای آن برای کشور تحت اشغال عراق برانگیخته است.
مراجع بلندپایه عراق و در راس آنها آیتالله العظمی سیستانی، طبیعتا جدیترین هشدارها را به مسئولان عراقی داده و مکررا تاکید کردهاند که در امضای هر تفاهمنامهای با یک کشور بیگانه، آنچه بیش از هر چیز باید مطمح نظر باشد تمامیت ارضی عراق و تامین منافع و امنیت مردم است.
***
* ماده۹ : عبور و مرور خودروها، ناوها و هواپیماها
بر اساس این توافقنامه ۱- خودروها و کشتیهای آمریکا تنها با هدف اجرای این توافقنامه حق ورود و یا خروج از خاک عراق را دارند و این اقدام باید با احترام کامل به اصول و قواعد سلامت ارضی عراق صورت گیرد که کمیته مشترک عراق و آمریکا اصول این عبور و مرورها را تعیین کرده است.
۲- هواپیماهای نظامی و غیر نظامی آمریکا براساس قرارداد با وزارت دفاع آمریکا، حق پرواز در خطوط هوایی عراق را دارند و میتوانند برای سوختگیری و یا در راستای اجرای توافقنامه در خاک عراق فرود بیایند که البته این امر نیز باید با احترام به اصول سلامت پرواز صورت گیرد و کمیته مشترک، تدابیر مناسبی را برای ایجاد تسهیلات در حرکت این هواپیماها اتخاذ میکند.
۳- مسئولیت نظارت و کنترل حریم هوایی عراق به محض اجرای این توافقنامه به مقامات عراقی واگذار میشود.
۴- عراق در صورت درخواست از نیروهای آمریکایی میتواند مسئولیت نظارت بر حریم هواییاش را به آمریکا محول کند و باز هم به محض درخواست دولت عراق، باید این مسئولیت به عراقیها واگذار شود و در صورت توافق طرفین طی دورهی موقت مقامات عراقی و آمریکایی میتوانند به طور مشترک نظارت بر عبور و مرور هواپیماهای نظامی و غیرنظامی را بر عهده بگیرند.
۵- هیچگونه مالیاتی به هواپیماهای دولت آمریکا و هواپیماهای غیر نظامی این کشور، زمانی که بر اساس قرارداد با وزارت دفاع در عراق فعالیت میکنند، تعلق نمیگیرد و کشتیهای آمریکایی نیز از هر گونه مالیاتهای گمرکی در بندرگاههای عراق معاف هستند. دیگر این که خودروها، کشتیها و هواپیماهای آمریکایی در عراق مورد بازرسی قرار نمیگیرند.
۶- نیروهای آمریکایی مقابل خدماتی که نیاز داشته باشند باید مبالغی پرداخت کنند.
۷- هریک از طرفین، نقشهها و اطلاعات لازم را در خصوص موانع مین گذاشته شده و یا دیگر موانعی که عبور و مرور در داخل مرز خشکی و یا آبی عراق را با خطر و مانع روبرو سازد، در اختیار دیگری قرار میدهند.
* ماده۱۰ : تدابیر مربوط به قرارداد
نیروهای آمریکایی بر اساس قوانین آمریکا مجوز عقد قرارداد برای خرید مواد و دریافت خدمات لازم در عراق را دارند و در صورت نیاز به هر گونه مواد لازم، میتوانند آن را از هر منبعی که میخواهند تهیه کنند. اما باید این اقدام با احترام به قوانین عراق به هنگام عقد قراردادها انجام شود و نیروهای آمریکایی باید اطلاعات مربوط به اسامی شرکتهای واردکننده و طرف قراردادهای عراقی و مبالغ این قراردادها را در اختیار مقامات عراقی قرار دهند.
* ماده۱۱ : خدمات و ارتباطات
۱- نیروهای آمریکایی هر گونه تولید و یا اقدام برای افزایش استفاده از آب و برق و دیگر خدمات در موسسات و اراضی تحت استفادهشان را باید ضمن هماهنگی با دولت عراق از طریق کمیته مشترک انجام دهند.
۲- کنترل تمامی رفت و آمدها بر اساس هماهنگی طرفین در کمیته مشترک عراق وآمریکا بر عهده دولت عراق است.
۳- نیروهای آمریکایی مسئولیت فعال ساختن شبکه مخابرات را بر اساس قوانین مندرج در اتحادیه بینالمللی مخابرات دارند که بر اساس آن میتوانند از ابزارها و خدمات ویژه جهت تامین نیازهایشان برای فعال سازی سیستمهای مخابراتی استفاده کنند.
۴- براساس این توافقنامه نیروهای آمریکایی از هرگونه مالیات برای استفاده از این سیستمهای ارتباطی معاف میباشند.
۵- اقدام نیروهای آمریکایی مبنی بر ایجاد هر گونه طرحهایی در خصوص ساختارهای زیر بنایی ارتباطات در خارج از سازمانها و اراضی توافق شده باید با هماهنگی دولت عراق صورت گیرد.
* ماده۱۲: مسئولیت حقوقی
۱- مسئولیت حقوقی مربوط به تمامی نیروهای نظامی و غیر نظامی آمریکا در داخل و خارج از موسسات و اراضی توافق شده بر عهده دولت آمریکا است.
پیشنهاد عراق: هیات مذاکرهکننده عراق پیشنهاد داده که این مسئولیت به دولت آمریکا زمانی داده شود که نیروهای نظامی و یا غیر نظامی این کشور در داخل و خارج موسسات و اراضی ذکر شده در حال انجام وظیفه باشند و در صورت اقدامات عمدی و اقدامات جنایتکارانه، مسئولیت حقوقی این امر از آمریکا سلب شود.
پیشنهاد هیات آمریکایی: بر اساس احکام موقت و تا زمان تکمیل طرح عقبنشینی نیروهای آمریکایی از عراق، مسئولیت حقوقی نیروهای نظامی و غیرنظامی بر عهده آمریکا باشد.
۲- در صورت هرگونه درخواست عراق مبنی برواگذاری مسئولیت حقوقی پروندههایی که در آن نیروهای نظامی و غیر نظامی آمریکا مرتکب جنایات عمدی شده باشند این درخواست به کمیته فرعی مشترک مربوط به مسئولیتهای قضایی ارجاع میشود که براساس قوانین متقابل در خصوص آن تصمیمگیری شود.
پیشنهاد هیات عراقی: مسئولیت قضایی پرونده نیروهای نظامی و غیر نظامی آمریکا که به طور عمدی مرتکب جنایت در عراق شده و یا قوانین این کشور را نقض کردهاند به کمیته فرعی مشترک مربوط به مسئولیتهای قضایی واگذار شود و براساس توافق متقابل در این خصوص تصمیمگیری شود.
۳- عراق مسئولیت حقوقی مربوط به شرکتها و اعضای طرف قرارداد با آمریکا و نیروهای آنها را در صورت مخالفت آنها با قانون عراق، بر عهده بگیرد.
۴- نیروهای آمریکایی در صورت آغاز تحقیقات جنایی در خصوص نیروهایشان، مقامات عراقی را در جریان قرار دهند.
۵- بنا به درخواست هر یک از طرفین، کمکهای لازم در زمینه تحقیقات، جمعآوری ادله و اطلاعات برای تضمین روند عادلانه محاکمات از سوی دوطرف ارائه شود.
۶- در صورت بازداشت نیروهای نظامی و یا غیرنظامی آمریکا توسط مقامات عراقی، این نیروها فورا به مقامات آمریکایی تحویل داده شوند.
پیشنهاد عراق: دولت عراق میتواند تحویل نیروهای نظامی و غیرنظامی را که توسط مقامات عراقی بازداشت میشوند، طی ۲۴ ساعت انجام دهد.
* ماده۱۳ : حمل سلاح و پوشیدن یونیفورمهای رسمی
نیروهای نظامی و عناصر غیر نظامی آمریکا در دوره حضور در عراق، مجوز حمل سلاح را به حسب نیازها و ماموریتهایشان دارند و نیروهای مسلح نیز به هنگام انجام وظیفه در عراق میتوانند یونیفورم به تن داشته باشند.
* ماده۱۴ : ورود و یا خروج از عراق
۱- این توافقنامه به نیروهای نظامی و غیر نظامی آمریکا مجوز ورود و یا خروج از گذرگاههای رسمی این کشور را بر اساس پاسپورتهای آمریکاییشان میدهد و کمیته مشترک چارچوب نظارت و دقتنظر بر این موضوع را تعیین میکند.
۲- به منظور دقت هرچه بیشتر در این رفت و آمدها نیروهای آمریکا فهرست اسامی نیروهای نظامی و غیرنظامیشان را که قصد ورود و یا خروج از عراق را دارند به مقامات عراقی ارائه میدهند.
۳- قوانین ورود و خروج افراد به عراق برای دیگران (به جز نیروهای آمریکایی) اجرا میشود.