«انجمن ملل آسیای جنوب شرقی» (Association of Southeast Asian Nations) یا «آ سه آن» در سال ۱۹۶۷ در وزارت خارجه تایلند در بانکوک با حضور وزیران خارجه پنج کشور اندونزی، مالزی، سنگاپور، فیلیپین و تایلند تأسیس شد.
شاخص اولیه و اصلی اتحادیه آ سه آن که جانشین اتحادیهٔ نظامی سابق کشورهای آسیای جنوب شرقی شده بود مخالفت با گسترش نفوذ چین و تمام بلوک شرق در حوزه جنوب شرق آسیا بود و از همین رو بیش از آنکه تصمیمگیریهای این اتحادیه معطوف به مسائل اقتصادی و اجتماعی باشد، رنگ و خصلت امنیتی داشت و همکاری در این زمینه نیز یکی از محورهای عمده موجودیت آن را تشکیل میداد.
پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی و برچیده شدن بلوک شرق و با تغییر در سیاستهای اقتصادی و منطقهای چین، اهداف آ سه آن نیز تغییر کرده و این اتحادیه امروز بیشتر در جهت سرعت بخشیدن به رشد اقتصادی، ایجاد ثبات سیاسی در جنوب شرقی آسیا، پائین آوردن تعرفههای تجارتی بین کشورهای منطقه و تشویق اعضا به مبادله اطلاعات علمی، اقتصادی، فنی و فرهنگی فعالیت میکند.
با فروپاشی شوروی و پایان یافتن جنگ سرد به نظر میرسید که «آ سه آن» نیز فلسفه وجودی خود را از دست بدهد و همبستگی و انسجام میان اعضای آن تضعیف شود، زیرا آ سه آن نهادی بود که در جهت مقابله با نفوذ کمونیسم در منطقه جنوب شرق آسیا ایجاد شده بود، اما عکس این پیش فرض رخ داد. بدین معنا که نه تنها همبستگی میان اعضای آ سه آن تضعیف نشد و این اتحادیه از میان نرفت، بلکه گسترش یافت و اعضای جدیدی نیز به آن ملحق شدند.
از اهداف آ سه آن میتوان به توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی منطقه؛ تشویق همکاری مساعدت متقابل در زمینههای مشترک مورد علاقه و همکاری در حوزههای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، فنی، علمی و اداری اشاره کرد.
کمک متقابل در زمینه آموزش و پرورش، آموزش فنی و حرفهای و تسهیلات و امکانات تحقیقاتی و پژوهشی؛ همکاری در توسعه اقتصادی، صنعت، گسترش تجارت، توسعه حمل و نقل و ارتباطات و بالا بردن استاندارد زندگی ساکنان منطقه؛ همکاری با سازمانهای بینالمللی، منطقهای و فرا منطقهای از دیگر اهداف سازمان آ سه آن است.
کشورهای عضو آ سه آن در سال ۱۹۸۹ با شش کشور دیگر (ایالات متحدهٔ آمریکا، کانادا، جاپان، کره جنوبی، استرالیا و زلاندنو) شورای همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوس آرام (آپک) را به وجود آوردند. کشورهای برونئی، ویتنام، لائوس، میانمار (برمه) و کامبوج نیز بعداً به این سازمان پیوستند.
اتحادیه ملتهای جنوب شرقی آسیا که رکن اصلی آن شورای وزیران امور خارجه است پس از شکست ایالات متحده آمریکا در ویتنام و نیز به دنبال تغییراتی که در کامبوج به وجود آمده از لحاظ سیاسی فعال تر شدند.
اولین اجلاس سران آ سه آن در مواقع لزوم برای ارائه رهنمود به سازمان بعنوان عالیترین رکن و مقام تشکیل میشود، در بالی (اندونزی) در فبروری ۱۹۷۶ برگزار شد. اجلاس سران آ سه آن از سال ۱۹۹۲ تا کنون هر سه سال یکبار برگزار میشود.
وزیران امور خارجه کشورهای عضو هر سال در یکی از کشورها به نوبت تشکیل جلسه میدهند. پس از این جلسات، کنفرانسهای بعد از وزراء تشکیل میشود که در آن وزرای امور خارجه آ سه آن با همتایان خود ملاقات میکنند.
وزیران امور اقتصادی هم یک بار در سال برای هدایت اقتصادی آ سه آن گرد هم میآیند. سایر وزرا هم در مواقع لزوم حسب ضرورت و موضوع تشکیل جلسه میدهند.
در لوگوی اولیه آ سه آن پنج ساقه برنج قهوهای رنگ که در زیر آن اسم آ سه آن به رنگ آبی در پس زمینهای زرد رنگ و احاطه شده با خطی آبی قرار دارد به چشم میخورد. پنج ساقه برنج نمایانگر پنج پایهگذار اتحادیه است و رنگ قهوهای نشان از قدرت و پایداری، زرد برای خوشبختی و آبی نمایانگر صمیمیت و نزدیکی است.
در سیامین سالگرد تأسیس آ سه آن در سال ۱۹۹۷ تعداد ساقههای برنج در لوگو از هفت به ده عدد رسید تا نمایانگر تمام ۱۰ کشور عضو اتحادیه باشد. رنگ آن نیز به صورتی تغییر کرد که رنگ پرچم تمام کشورهای عضو را در خود داشته باشد.
کشورهای مالزی، تایلند، سنگاپور، اندونزی، فیلیپین، برونئی، ویتنام، لائوس، میانمار (برمه) و کامبوج عضو اتحادیهٔ کشورهای جنوب شرقی آسیا هستند و این اتحادیه امروز با احتساب جمعیت کشورهای عضو ۵۳۷ میلیون نفر جمعیت دارد و مساحت آن به ۴ میلیون و ۵۰۰ هزارکیلومتر مربع میرسد.
سایت رسمی آ سه آن: http://www.aseansec.org/